Menenjit aşısı ne zaman yapılmalı, takvimi nedir?

Menenjit, beyin ve omuriliği saran zarların iltihaplanmasıyla ortaya çıkan ciddi bir enfeksiyon hastalığıdır. Menenjit aşıları, bu hastalığa neden olabilen bakterilerden (örn. meningokok, pnömokok, Hib) korunmak için uygulanır. Menenjit aşıları, özellikle çocuklarda, ergenlerde ve risk gruplarında hastalığın önlenmesinde hayati öneme sahiptir. Aşılar, hastalığın yayılmasını engelleyerek salgınları önlemeye yardımcı olur.

Menenjit aşıları, farklı bakteri türlerine karşı geliştirilmiştir ve aşı takviminde belirli zamanlarda uygulanır. Başlıca menenjit aşıları şunlardır:

• Hib Aşısı: Haemophilus influenzae tip b'ye karşı koruma sağlar ve bebeklik döneminde rutin aşı takviminde yer alır.
• Pnömokok Aşısı: Streptococcus pneumoniae bakterisine karşı etkilidir ve menenjit dahil ciddi enfeksiyonları önler.
• Meningokok Aşısı: Neisseria meningitidis bakterisinin neden olduğu menenjite karşı korur; bu aşı meningokok A, C, W, Y ve B tiplerini kapsayan çeşitli formlarda mevcuttur.

Menenjit aşılarının zamanlaması, aşı türüne, bireyin yaşına ve sağlık durumuna göre değişiklik gösterir. Genel olarak, aşılar bebeklik döneminde başlar ve belirli aralıklarla tekrarlanır. İşte menenjit aşıları için önerilen zamanlar:

• Hib Aşısı: Bebeklerde 2., 4. ve 6. aylarda uygulanır, genellikle 12-15 aylar arasında bir pekiştirme dozu yapılır. Türkiye'de bu aşı, beşli karma aşı içinde rutin aşı takviminde yer alır.
• Pnömokok Aşısı: Bebeklerde 2., 4. ve 12. aylarda uygulanır. Konjuge pnömokok aşısı (KPA) olarak bilinen bu aşı, risk gruplarında ve yaşlılarda da önerilebilir.
• Meningokok Aşısı: Meningokok aşısı, genellikle ergenlik döneminde (11-12 yaşlarında) uygulanır ve 16 yaşında bir pekiştirme dozu önerilir. Ayrıca, yüksek riskli bölgelere seyahat edenler, askeri personel veya bağışıklık sistemi zayıf bireyler gibi gruplarda daha erken yaşlarda yapılabilir. Meningokok B aşısı ise 10-25 yaş arası bireylere önerilir ve 2 veya 3 doz şeklinde uygulanır.

Menenjit aşı takvimi, ülkelere göre farklılık gösterebilir, ancak genel olarak Türkiye'de ve birçok ülkede benzerdir. İşte tipik bir menenjit aşı takvimi özeti:

• 2. ay: Hib aşısı (beşli karma aşı içinde), Pnömokok aşısı (KPA)
• 4. ay: Hib aşısı (beşli karma aşı içinde), Pnömokok aşısı (KPA)
• 6. ay: Hib aşısı (beşli karma aşı içinde) – bazı ülkelerde 6. ayda yapılabilir
• 12. ay: Pnömokok aşısı (KPA) pekiştirme dozu
• 12-15 ay: Hib aşısı pekiştirme dozu
• 11-12 yaş: Meningokok aşısı (ACWY tipi) ilk doz
• 16 yaş: Meningokok aşısı (ACWY tipi) pekiştirme dozu
• Ek olarak, meningokok B aşısı 10-25 yaş arasında önerilir ve 2-3 doz şeklinde uygulanır; risk durumuna göre hekim önerisiyle yapılır.

Menenjit aşıları, herkes için önerilse de özellikle şu gruplar aşılanmalıdır:

• Bebekler ve küçük çocuklar (rutin aşı takvimine göre)
• Ergenler (11-18 yaş arası)
• Yüksek riskli bölgelere seyahat edenler (örn. Afrika'nın menenjit kuşağı)
• Bağışıklık sistemi zayıf olan bireyler (örn. HIV hastaları, dalağı alınmış kişiler)
• Askere alınan personel veya yurt gibi kalabalık ortamlarda yaşayanlar
• Hekim tarafından belirlenen diğer risk grupları

Menenjit aşıları genellikle güvenli olsa da, aşı öncesi hekiminize sağlık durumunuzu bildirin. Ateş veya alerji gibi durumlarda aşı ertelenebilir. Aşı sonrası hafif yan etkiler (ağrı, kızarıklık) görülebilir, ancak ciddi yan etkiler nadirdir. Aşı takvimi konusunda en güncel bilgiler için daima bir sağlık uzmanına veya aile hekiminize danışın, çünkü aşı programları zamanla değişebilir. Unutmayın, menenjit aşıları hayat kurtarıcıdır ve toplum sağlığı için büyük önem taşır.